Historische achtergrond van Gouda

De waarden van Gouda (GOUDSE WAARDEN)

Hier worden de waarden van Gouda toegelicht die onderliggend zijn aan de ontwikkeling van deze Omgevingsvisie. Deze waarden (‘dingen die we als mens of als samenleving belangrijk vinden’) leven bij de bewoners en stakeholders binnen de gemeente Gouda en zijn vastgesteld op basis van de participatie. Daarmee zijn de waarden niet noodzakelijk een representatie van de huidige stand van zaken maar van dingen die we samen belangrijk vinden en die we willen behouden of waar we gezamenlijk naar streven. 

De basis voor de hedendaagse Goudse waarden hebben grotendeels hun oorsprong in het verleden. Kijkend naar de kaart van Gouda uit 1875 dan valt een aantal elementen op, die we nu nog duidelijk herkennen in het hedendaagse Gouda:

• De watergangen waaraan Gouda is ontstaan: de Gouwe, de singels van de stad, het Stroomkanaal, en de Hollandsche IJssel. Deze strategische ligging van Gouda binnen een groot handelsnetwerk maakte dat de stad al in de Middeleeuwen een sterke economie bezat en kon groeien. Hierdoor was Gouda op een goed moment de vijfde grootste stad van Holland.

• Spoorlijn: rond 1855 kwam daar de spoorlijn tussen Utrecht en Rotterdam bij, in 1870 gevolgd door de spoorlijn van Gouda naar Den Haag, die ook nu essentiële verbindingen vormen in de Randstad.

• Behalve de (binnen-)stad zelf, zien we ook de historische linten ontstaan, als ruggengraat van het toen nog te ontginnen polderlandschap. Dat landschap is nu nog steeds van grote waarde voor Gouda; voor recreatie in het buitengebied, waaronder het watergebied van de Reeuwijkse Plassen.

• Vanuit de polders rondom Gouda werden goederen naar de Goudse Waag vervoerd, gewogen en op de markt verhandeld.

• De aanzet van de eerste industrie is ook al zichtbaar door de goede bereikbaarheid aan het water, de beroemde Goudse Kaarsenindustrie, op de plaats waar later Croda werd gevestigd. Door de vestiging van deze industrieën nam ook de behoefte aan woningen toe en dit heeft vanaf het midden van de negentiende eeuw geleid tot de groei van Gouda buiten het stadshart.

• Na de jaren '50 van de vorige eeuw hebben nieuwe, substantiële stadsuitbreidingen plaats gevonden aan met name de noord- en oostzijde van het stadscentrum. De groei van het aantal inwoners in deze periode heeft ook betekend dat Gouda is uitgegroeid tot een multiculturele stad met een grotere verscheidenheid aan culturele en religieuze voorzieningen.